دیسک و صفحه کلاچ یکی از اجزای مهم سیستم انتقال قدرت در خودروهای دنده‌ای است که وظیفه‌ی انتقال نیروی موتور به گیربکس را بر عهده دارد. خرابی این قطعه میتواند باعث بروز مشکلات متعددی در عملکرد خودرو شود. در این مقاله، به بررسی علائم خرابی دیسک و صفحه و علت خرابی دیسک و صفحه و دلایل چرب شدن دیسک و صفحه می‌پردازیم تا بتوانید مشکلات احتمالی را سریع‌تر تشخیص داده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید.
علائم خرابی دیسک و صفحه
- سخت جا رفتن دنده‌ها
- لرزش هنگام گرفتن کلاچ
- کاهش شتاب خودرو
- صداهای غیرعادی هنگام تعویض دنده
- بوی سوختگی از کلاچ
- لرزش خودرو هنگام حرکت اولیه
- لغزش (سر خوردن) کلاچ
- صدای غیرعادی هنگام فشردن پدال کلاچ
- بالا آمدن بیش از حد پدال کلاچ
- افت عملکرد کلاچ در رانندگی‌های طولانی
- خاموش شدن ناگهانی خودرو هنگام حرکت
- افزایش دور موتور بدون افزایش سرعت
تشخیص به موقع خرابی دیسک و صفحه میتواند از ایجاد مشکلات بزرگ‌تر و هزینه‌های زیاد جلوگیری کند. برخی از مهم‌ترین علائم خرابی دیسک و صفحه شامل موارد زیر هستند:
خواندنی: مقایسه کیت کلاچ لوک و والئو
1. سخت جا رفتن دنده‌ها
یکی از رایج‌ترین نشانه‌های خرابی دیسک و صفحه، سخت جا رفتن دنده‌ها به‌خصوص دنده یک و دنده عقب است. این مشکل زمانی رخ میدهد که صفحه کلاچ قدرت لازم برای انتقال نیرو را نداشته باشد.
2. لرزش هنگام گرفتن کلاچ
اگر هنگام گرفتن کلاچ، لرزش شدیدی در خودرو احساس می‌کنید، این میتواند نشانه‌ی خرابی دیسک و صفحه باشد. این لرزش معمولاً به دلیل فرسودگی سطح دیسک و صفحه یا وجود آلودگی روی آن ایجاد میشود.
3. کاهش شتاب خودرو
یکی از نشانه‌های خرابی دیسک و صفحه، کاهش شتاب خودرو در زمان فشردن پدال گاز است. این مشکل معمولاً زمانی رخ میدهد که دیسک و صفحه قدرت کافی برای انتقال گشتاور موتور به چرخ‌ها را ندارند.
4. صداهای غیرعادی هنگام تعویض دنده
اگر هنگام تعویض دنده، صداهای غیرعادی مانند سوت کشیدن یا صدای تق‌تق می‌شنوید، احتمال خرابی دیسک و صفحه بالا است. این صداها معمولاً ناشی از ساییدگی یا شکستگی قطعات داخلی سیستم کلاچ است.
5. بوی سوختگی از کلاچ
یکی دیگر از علائم خرابی دیسک و صفحه، استشمام بوی سوختگی هنگام استفاده از کلاچ است. این بو نشان‌دهنده‌ی داغ شدن بیش از حد دیسک و صفحه به دلیل اصطکاک زیاد یا نیم‌کلاچ گرفتن بیش از حد است.
6. لرزش خودرو هنگام حرکت اولیه
اگر هنگام رها کردن پدال کلاچ در حرکت اولیه، خودرو دچار لرزش میشود، احتمالاً سطح دیسک و صفحه آسیب دیده یا دچار ناهمواری و تاب برداشتن شده است. این مشکل میتواند به مرور زمان تشدید شود و نیاز به تعویض دیسک و صفحه را ضروری کند.
7. لغزش کلاچ
یکی از رایج‌ترین علائم خرابی دیسک و صفحه، سر خوردن کلاچ است. در این وضعیت، حتی با فشردن پدال گاز، دور موتور افزایش می‌یابد ولی خودرو شتاب نمی‌گیرد. این مشکل به دلیل تمام شدن لنت صفحه کلاچ یا چرب شدن سطح دیسک رخ میدهد.
8. صدای غیرعادی هنگام فشردن پدال کلاچ
اگر هنگام فشردن پدال کلاچ صدای قیژ قیژ، تق‌تق یا خرخر شنیده شود، میتواند نشانه خرابی بلبرینگ کلاچ، فنرهای صفحه کلاچ یا مشکلات در دیسک باشد. این علائم در صورت نادیده گرفتن می‌توانند منجر به خرابی کامل سیستم کلاچ شوند.
9. بالا آمدن بیش از حد پدال کلاچ
اگر متوجه شدید که نقطه درگیری کلاچ در بالاترین حد ممکن از حرکت پدال قرار گرفته است، احتمالاً دیسک و صفحه کلاچ فرسوده شده‌اند. در این حالت، سیستم کلاچ نیاز به تنظیم یا تعویض دارد.
10. افت عملکرد کلاچ در رانندگی‌های طولانی
در برخی مواقع، عملکرد کلاچ در مسیرهای طولانی ضعیف‌تر میشود و ممکن است بعد از چند دقیقه رانندگی، خودرو دیگر به‌درستی قدرت را منتقل نکند. این مشکل معمولاً به دلیل داغ شدن بیش از حد دیسک و صفحه کلاچ رخ میدهد.
11. خاموش شدن ناگهانی خودرو هنگام حرکت
در برخی موارد، خرابی شدید دیسک و صفحه کلاچ باعث میشود که هنگام حرکت، خودرو ناگهان خاموش شود. این اتفاق بیشتر زمانی رخ میدهد که صفحه کلاچ دیگر قادر به انتقال نیرو از موتور به گیربکس نباشد.
12. افزایش دور موتور بدون افزایش سرعت
در صورتی که دور موتور افزایش یابد اما سرعت خودرو تغییری نکند، نشان‌دهنده‌ی لغزش دیسک و صفحه است. این موضوع معمولاً در اثر سایش بیش از حد صفحه کلاچ اتفاق می‌افتد.
زمان تعویض دیسک و صفحه
دیسک و صفحه مانند تمامی قطعات مصرفی خودرو عمر مفید دارد و بعد از مدتی کارایی خود را از دست میدهد معمولا دیسک و صفحه هر 2 یا 3 سال یا 60 تا 100 هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارد که با توجه به نوع دیسک و صفحه و شرایط رانندگی این زمان میتواند کمتر یا بیشتر شود توصیه میشود در صورت مشاهده نشانه های خرابی صفحه کلاچ این قطعه را تعویض کنید.
خواندنی: مقایسه کیت کلاچ والئو و سکو
علت خرابی دیسک و صفحه
- رانندگی نامناسب و استفاده نادرست از کلاچ
- فشار بیش از حد روی کلاچ به دلیل بار اضافی
- کیفیت پایین دیسک و صفحه
- استهلاک طبیعی و عمر مفید دیسک و صفحه
- تنظیم نبودن کلاچ
- وجود روغن یا آلودگی روی سطح دیسک و صفحه
- داغ شدن بیش از حد دیسک و صفحه
خرابی دیسک و صفحه میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. آگاهی از علت خرابی دیسک و صفحه میتواند به افزایش عمر این قطعه و کاهش هزینه‌های تعمیر کمک کند.
۱. رانندگی نامناسب و استفاده نادرست از کلاچ
یکی از مهم‌ترین دلایل خرابی دیسک و صفحه، فشار بیش از حد به کلاچ است. برخی از عادت‌های رانندگی اشتباه شامل:
- نگه داشتن پا روی پدال کلاچ در هنگام رانندگی (نیم‌کلاچ گرفتن)
- تعویض دنده با کلاچ نیمه‌فشار داده شده
- حرکت با دنده نامناسب در سربالایی‌ها
- گرفتن بیش از حد کلاچ هنگام توقف‌های موقت
این عادات موجب فرسایش سریع‌تر دیسک و صفحه و کاهش عمر مفید آن می‌شوند.
۲. فشار بیش از حد روی کلاچ به دلیل بار اضافی
حمل بار بیش از حد استاندارد در خودرو باعث افزایش فشار روی سیستم کلاچ شده و دیسک و صفحه را زودتر فرسوده می‌کند. خودروهایی که برای حمل بارهای سنگین طراحی نشده‌اند، در صورت بارگیری بیش از حد، با خرابی زودرس این قطعات مواجه خواهند شد.
۳. کیفیت پایین دیسک و صفحه
استفاده از قطعات تقلبی و بی‌کیفیت میتواند یکی از مهم‌ترین دلایل خرابی دیسک و صفحه باشد. این قطعات معمولاً:
- تحمل اصطکاک کمتری دارند
- زودتر دچار لغزش و سایش می‌شوند
- نمی‌توانند نیرو را به‌درستی منتقل کنند
۴. استهلاک طبیعی و عمر مفید دیسک و صفحه
دیسک و صفحه کلاچ یک قطعه مصرفی است و پس از طی یک مسافت مشخص، به‌طور طبیعی دچار فرسودگی میشود. معمولاً عمر مفید دیسک و صفحه بین ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار کیلومتر متغیر است که این مقدار بسته به نوع رانندگی و شرایط مسیر میتواند کمتر یا بیشتر باشد.
۵. تنظیم نبودن کلاچ
عدم تنظیم مناسب سیستم کلاچ باعث میشود که دیسک و صفحه دچار فشار بیش از حد یا سایش غیرعادی شوند. این مشکل بیشتر در خودروهایی که کلاچ سیمی دارند دیده میشود. اگر کلاچ خیلی سفت یا خیلی شل باشد، منجر به فرسودگی سریع‌تر قطعات داخلی آن خواهد شد.
۶. وجود روغن یا آلودگی روی سطح دیسک و صفحه
اگر روغن نشت کند و به دیسک و صفحه برسد، باعث کاهش اصطکاک و در نتیجه لغزش کلاچ خواهد شد. این اتفاق معمولاً به دلیل نشتی روغن از کاسه نمد گیربکس یا موتور رخ میدهد.
۷. داغ شدن بیش از حد دیسک و صفحه
گرمای بیش از حد در اثر رانندگی در ترافیک‌های سنگین، سربالایی‌های طولانی یا استفاده نادرست از کلاچ باعث میشود دیسک و صفحه دچار تاب‌برداشتن و سوختگی سطحی شوند. این مشکل عملکرد کلاچ را به‌شدت کاهش داده و باعث ایجاد بوی سوختگی در خودرو میشود.
خواندنی: دلیل شل و سفت شدن کلاچ
دلایل چرب شدن دیسک و صفحه
- نشتی روغن موتور یا گیربکس
- خرابی یا ترک خوردگی دیسک و صفحه
- استفاده از گریس نامناسب یا بیش از حد
- خرابی بلبرینگ کلاچ و نشتی روغن از آن
- روغن‌سوزی موتور و ورود بخارات روغن به محفظه کلاچ
- نفوذ آب و رطوبت به سیستم کلاچ
۱. نشتی روغن موتور یا گیربکس
یکی از رایج‌ترین دلایل چرب شدن دیسک و صفحه کلاچ، نشت روغن از کاسه نمد میل‌لنگ عقب یا کاسه نمد گیربکس است. این نشت روغن معمولاً به دلیل استهلاک یا نصب نادرست قطعات رخ میدهد. ورود روغن به محفظه کلاچ باعث لغزش دیسک و کاهش اصطکاک بین صفحه کلاچ و فلایویل میشود.
راهکارهای جلوگیری از نشتی روغن
- بررسی منظم وضعیت کاسه نمدها و تعویض آن‌ها در صورت خرابی
- استفاده از روغن مناسب و استاندارد برای موتور و گیربکس
- عدم اعمال فشار بیش از حد به گیربکس که موجب آسیب دیدن کاسه نمدها میشود
۲. خرابی یا ترک خوردگی دیسک و صفحه
استفاده طولانی‌مدت از دیسک و صفحه مستهلک یا اعمال فشار بیش از حد به کلاچ میتواند موجب ایجاد ترک و شکستگی در این قطعات شود. این موضوع باعث نشت گریس داخلی صفحه کلاچ شده و در نتیجه، چرب شدن سطح آن را به دنبال دارد.
راهکارهای افزایش عمر دیسک و صفحه
- استفاده از کلاچ با کیفیت بالا و تعویض به‌موقع آن
- عدم نگه‌داشتن پا روی پدال کلاچ در زمان‌های غیرضروری
- جلوگیری از شتاب‌گیری و ترمزهای ناگهانی که فشار زیادی به سیستم کلاچ وارد می‌کنند
۳. استفاده از گریس نامناسب یا بیش از حد
در هنگام نصب دیسک و صفحه جدید، مقدار مشخصی گریس مخصوص برای جلوگیری از خشک‌شدگی قطعات روی محل اتصال استفاده میشود. اما در صورت استفاده بیش از حد از گریس یا استفاده از گریس نامناسب، این ماده به مرور وارد سطح دیسک و صفحه شده و موجب چرب شدن سطح اصطکاکی آن‌ها میشود.
نکات مهم هنگام گریس‌کاری
- استفاده از گریس مخصوص دیسک و صفحه
- اعمال مقدار مناسب و جلوگیری از استفاده بیش از حد
- تمیز کردن سطح دیسک و فلایویل قبل از نصب قطعات جدید
۴. خرابی بلبرینگ کلاچ و نشتی روغن از آن
بلبرینگ کلاچ، یکی از قطعات مهم سیستم انتقال نیرو است که در صورت خرابی، امکان نشتی روغن و گریس از آن وجود دارد. این نشتی، مستقیماً روی دیسک و صفحه تأثیر گذاشته و موجب چرب شدن آن میشود.
چگونه از خرابی بلبرینگ کلاچ جلوگیری کنیم؟
- بررسی وضعیت بلبرینگ هنگام هر تعویض دیسک و صفحه
- استفاده از بلبرینگ باکیفیت و استاندارد
- تعویض به‌موقع بلبرینگ و جلوگیری از کار کردن با بلبرینگ فرسوده
۵. روغن‌سوزی موتور و ورود بخارات روغن به محفظه کلاچ
در خودروهایی که مشکل روغن‌سوزی دارند، بخارات روغن از طریق سیستم تنفسی موتور یا دریچه‌های تهویه به بخش‌های داخلی خودرو از جمله محفظه کلاچ نفوذ می‌کند. این بخارات به مرور روی دیسک و صفحه رسوب کرده و باعث چرب شدن آن‌ها میشود.
۶. نفوذ آب و رطوبت به سیستم کلاچ
در شرایطی که خودرو در معرض آب‌گرفتگی شدید قرار می‌گیرد یا در فصول بارانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، رطوبت و آب میتواند به داخل محفظه کلاچ نفوذ کرده و موجب ترکیب با گریس و روغن‌های موجود شود. این موضوع منجر به ایجاد لایه‌ای لغزنده روی دیسک و صفحه میشود که عملکرد صحیح کلاچ را مختل می‌کند.
اگر دیسک و صفحه تعویض نگردد چه می شود؟
- کاهش عملکرد سیستم کلاچ
- افزایش مصرف سوخت
- لرزش و ضربه در هنگام حرکت
- داغ شدن بیش از حد موتور
- خرابی سایر قطعات سیستم انتقال قدرت
- افزایش خطر تصادف
- صداهای غیرعادی از گیربکس و کلاچ
- کاهش شتاب و قدرت خودرو
راهکارهای افزایش عمر دیسک و صفحه
- از نیم‌کلاچ گرفتن بیش از حد خودداری کنید.
- هنگام توقف طولانی، از دنده خلاص و ترمز دستی استفاده کنید.
- از تعویض دنده‌های ناگهانی و شتاب‌گیری بی‌رویه خودداری کنید.
- به‌طور منظم سیستم کلاچ را بررسی کنید تا نشتی روغن وجود نداشته باشد.
- در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم خرابی دیسک و صفحه، سریعاً به مکانیک مراجعه کنید.
خرید از اورجیکو
برای خرید کیت کلاچ با کیفیت میتوانید فروشگاه اورجیکو را انتخاب کنید مزایای خرید از اورجیکو اطمینان بهترین قیمت و ضمانت اصالت کالا میباشد برای بررسی تنوع و قیمت های صفحه کلاچ میتوانید از داخل وبسایت انجام دهید. برای خرید دیسک و صفحه 206 اورجینال روی لینک کلیک کنید.
نتیجه‌گیری
دیسک و صفحه کلاچ یکی از مهم‌ترین قطعات در سیستم انتقال قدرت خودروهای دنده‌ای است که نقش حیاتی در عملکرد صحیح خودرو دارد. شناخت علائم خرابی دیسک و صفحه و توجه به علت خرابی دیسک و صفحه میتواند به جلوگیری از هزینه‌های اضافی و افزایش طول عمر این قطعه کمک کند. با رعایت نکات ذکر شده و رانندگی صحیح، می‌توان مدت‌زمان بیشتری از دیسک و صفحه‌ی کلاچ بدون مشکل استفاده کرد.
